در صنعت گوشت، لاشه دام یکی از عناصر مهم است که در طول فرآیند ذبح و برش دام مطرح می‌شود. اگرچه برخی از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ممکن است نادیده بگیرند، اما اینکه بدانیم چند درصد وزن دام گوشت است در پرورش دام ها و خرید لاشه گوشت اثرگذار است. در این مقاله از طیب گوشت، به بررسی لاشه دام و میزان گوشت دهی آنها می‌پردازیم.
چند درصد وزن دام گوشت است؟
درصد وزن دام گوشت، که به عنوان درصد استخوان و لاشه دام (carcass weight) نیز شناخته می‌شود، به میزان وزن قابل استفاده و مناسب برای مصارف گوشتی از کل وزن زنده دام اشاره دارد.
میزان درصد وزن دام گوشت متغیر است و بستگی به عوامل متعددی دارد، از جمله نژاد دام، مراحل رشد و تغذیه، ترکیب بدنی و تیپولوژی دام، شرایط پرورش و مدیریت، و شرایط ذبح و پردازش.
به طور کلی، درصد وزن دام گوشت برای گاوهای گوشتی معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ درصد وزن زنده دام است. بدین معنی که بخشی از وزن زنده دام (به عنوان مثال، بین ۵۰ تا ۷۰ درصد) قابل استفاده برای تولید گوشت محسوب می‌شود و بخشی دیگر شامل استخوان، چربی، مواد غیر قابل استفاده و موارد دیگر است.
در نژادها و تیپ‌های دامی مختلف، این درصد ممکن است متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی نژادهای گاوهای گوشتی نسبت به گاوهای شیری گوشت بیشتری دارند.
مهم است بدانید که درصد وزن دام گوشت تنها یکی از عواملی است که در ارزیابی عملکرد و کیفیت گوشت دام تأثیر دارد، و عوامل دیگری مانند کیفیت گوشت، میزان چربی و عضله، میزان تره‌باری و زیره‌باری و دیگر خصوصیات می‌توانند مهم باشند.
لاشه گوشت (دام) چیست؟
لاشه دام شامل بخش‌های قابل استفاده و خوراکی دام پس از ذبح است (البته به جز کله و پاچه، روده و معده دام). بنابراین بخش قابل استفاده ای که لاشه دام می‌نامند شامل گوشت و استخوان می‌باشد. در حالی که بخش غیرقابل استفاده شامل خون، چربی و مواد زائد است که به طور معمول به فرآیندهای دیگری مانند تولید کمپوست و انرژی بیوگاز تبدیل می‌شوند.
ارزش غذایی لاشه گوشت
لاشه گوشت حاوی ارزش غذایی بالاست و می‌تواند منبعی قابل توجه از پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. بازیافت و استفاده از این مواد مغذی در صنعت غذایی و تغذیه دام‌ها می‌تواند به بهبود عملکرد صنعت گوشت و کاهش هدررفت منابع کمک کند.
بنابراین لاشه دام، علاوه بر کاربردهای صنعتی و محیط زیستی خود، ارزش غذایی قابل توجهی نیز دارد. با توجه به ترکیبات موجود در لاشه دام، میتوان گفت لاشه دام دارای مواد مغذی مهمی است که می‌تواند در تغذیه انسان و حیوانات مورد استفاده قرار گیرد. ارزش غذایی لاشه دام به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:
- پروتئین: لاشه دام حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین است که برای ساخت و تعمیر بافت‌های بدن ضروری است. پروتئین‌ها به عنوان اجزای سازنده عضلات، استخوان‌ها، پوست و سایر اجزا مهم بدن عمل می‌کنند.
- چربی: لاشه دام شامل مقادیر قابل توجهی چربی است که منابع انرژی برای بدن ارائه می‌دهد. همچنین، برخی از ویتامین‌ها مانند ویتامین A، D، E و K که چربی‌ها را به عنوان حامل خود استفاده می‌کنند، در لاشه دام وجود دارند.
- ویتامین‌ها: لاشه دام شامل ویتامین‌های گروه ب، ویتامین A، ویتامین D و ویتامین E است. این ویتامین‌ها برای حفظ سلامتی و عملکرد صحیح بدن بسیار ضروری هستند.
- مواد معدنی: لاشه دام حاوی مقادیر مختلفی از مواد معدنی از جمله کلسیم، فسفر، آهن، روی، منگنز و سلنیوم است. این مواد معدنی برای ساختار استخوان‌ها، عملکرد عضلات، تولید هورمون‌ها و فعالیت سیستم عصبی ضروری هستند.
- اسیدهای آمینه: لاشه دام حاوی اسیدهای آمینه مختلف است که برای ساخت پروتئین‌های بدن اساسی هستند.
با توجه به این موارد، میتوان گفت که لاشه دام ارزش غذایی قابل توجهی دارد و می‌تواند به عنوان منبع مواد مغذی در تغذیه انسان و حیوانات مورد استفاده قرار گیرد. با انجام فرآوری و پردازش مناسب، این منابع مغذی می‌توانند به شکل محصولات غذایی مفیدی مانند کودهای آلی، خوراک دام و محصولات گوشتی فرآوری شوند.
گوشت دهی گوسفند چقدر است؟
میزان گوشت دهی گوسفند به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله نژاد گوسفند، مراحل رشد و تغذیه، شرایط پرورش و مدیریت، و همچنین میزان چربی و عضله در بدن گوسفند.
گوسفند‌های گوشتی نژادهای مختلفی دارند که هرکدام میزان گوشت دهی متفاوتی دارند. به طور کلی، برخی نژادهای گوسفند معروف به گوسفندان گوشتی برای گوشت دهی بیشتر توسعه یافته‌اند. به عنوان مثال، نژادهای سفید آردن، دورسِت، سافولک و تگلبرگ از نژادهای گوسفندان گوشتی معروف هستند و میزان گوشت دهی بالاتری نسبت به گوسفندان نژاد دیگر دارند.
در بین عوامل دیگر، تغذیه و مدیریت مناسب نقش مهمی در گوشت دهی گوسفند دارد. تغذیه مناسب با تأمین نیازهای غذایی دام، از جمله پروتئین، انرژی، ویتامین‌ها و مواد معدنی، می‌تواند به رشد و توسعه عضلات و افزایش میزان گوشت در بدن گوسفند کمک کند. همچنین، مدیریت صحیح پرورش و تنظیم شرایط محیطی نیز بر رشد و عملکرد گوسفند و در نهایت میزان گوشت دهی آن تأثیر می‌گذارد.
به طور کلی، گوسفندان گوشتی می‌توانند در میزان گوشت دهی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد وزن زنده دام را داشته باشند، اما این میزان ممکن است بسته به شرایط مختلف و عوامل فوق‌الذکر متفاوت باشد. همه‌ی این موارد در تاثیر می‌گذارد.
گوشت دهی گاو چقدر است؟
میزان گوشت دهی گاو نیز به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نژاد گاو، مراحل رشد و تغذیه، شرایط پرورش و مدیریت، و ترکیب بدنی گاو.
گاوهای گوشتی نژادهای مختلفی دارند که هرکدام میزان گوشت دهی متفاوتی دارند. به عنوان مثال، گاوهای نژاد آنگوس، هرفورد، لیموزین و سیمنتال معروف به گاوهای گوشتی هستند و میزان گوشت دهی بالاتری نسبت به گاوهای دیگر دارند.
همچنین، تغذیه و مدیریت صحیح در طول دوره رشد گاو نیز تأثیر بسزایی بر گوشت دهی دارد. تأمین نیازهای غذایی گاو به‌ویژه پروتئین و انرژی می‌تواند به رشد و توسعه عضلات و افزایش میزان گوشت در بدن گاو کمک کند. همچنین، شرایط پرورش و مدیریت مناسب از جمله فضای مناسب، تهویه، تمرکز بر بهداشت و تنظیمات تغذیه، می‌تواند تأثیر بزرگی بر عملکرد گاو و در نهایت گوشت دهی آن داشته باشد.
میزان گوشت دهی گاو نیز متغیر است و می‌تواند بین ۴۰ تا ۷۰ درصد وزن زنده دام را تشکیل دهد، اما دقت کنید که این میزان ممکن است بسته به عوامل فوق‌الذکر و ترکیب بدنی گاو متفاوت باشد. همچنین، در برخی گاوهای نژادی که بیشتر برای تولید شیر تمرکز دارند، میزان گوشت دهی ممکن است کمتر باشد.
فرمول بازده لاشه گاو چیست؟
فرمول بازده لاشه گاو، که به عنوان بهره‌وری غذایی (Feed Efficiency) نیز شناخته می‌شود، به میزان استفاده از غذا توسط گاو برای تولید وزن زنده مربوط می‌شود. این فرمول معمولاً با استفاده از متغیرهای ورودی مانند میزان خوراک مصرفی و میزان وزن زنده گاوها، و همچنین متغیرهای خروجی مانند وزن زنده گاوها در پایان دوره مشخص می‌شود.
فرمول بازده لاشه معمولاً به صورت نسبت بین وزن زنده گاو (Weight Gain) و میزان مصرف خوراک (Feed Intake) بیان می‌شود. بنابراین، فرمول بازده لاشه به صورت زیر است:
بازده لاشه (Feed Efficiency) = وزن دام زنده / مصرف خوراک
به عنوان مثال، اگر گاو زنده‌ای در طی یک دوره ۱۰۰ کیلوگرم وزن داشته باشد و در همان دوره ۲۰۰ کیلوگرم خوراک هم مصرف کرده باشد، بازده لاشه آن برابر با ۱۰۰/۲۰۰ یا ۰٫۵ خواهد بود.
در عمل، فرمول بازده لاشه ممکن است با در نظر گرفتن عوامل دیگری مانند میزان چربی و عضله در وزن زنده گاوها، ترکیب خوراک، شرایط محیطی و مدیریت، تکمیل شود. همچنین، بازده لاشه می‌تواند برای محاسبه عملکرد و بهره‌وری تغذیه‌ای در سیستم‌های پرورش گاوهای گوشتی یا شیری استفاده شود.
و در آخر…
همانطور که خواندید در این مقاله درباره فرمول بازده لاشه و همچنین میزان گوشت دهی دام ها پرداختیم. و دریافتید میزان گوشت دهی به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله نژاد دام، مراحل رشد و تغذیه، شرایط پرورش و مدیریت، و ترکیب بدنی دام.
بنابراین از حالا به بعد می‌توانید با در نظر گرفتن این موارد دام بهتری را برای ذبح انتخاب کنید. و یا حتی می‌توانید این امر انتخاب را به متخصصین بسپارید و بهترین لاشه دام را از آنها تحویل بگیرید. با افتخار کشتاگاه صنعتی طیب گوشت یکی از همان مراکزی است که در این امر تخصص دارد و حامی سلامتی مشتریان خود است.
