عامل بیماری تب خون ریزی دهنده ی کریمه-کنگو، ویروسی از خانواده بونیاویریده و از جنس نایروویروس است. این ویروس دارای پوشش پروتئینی بوده و قطر آن بین ۸۵ تا ۱۰۰ نانومتر است. ماده ژنتیکی آن از نوع RNA تک‌رشته‌ای می‌باشد. ویروس نسبت به گرما مقاومت کمی دارد و در دمای ۵۶ درجه سلسیوس طی مدت ۳۰ دقیقه از بین می‌رود؛ بنابراین، پختن گوشت یا پاستوریزه کردن شیر موجب نابودی آن خواهد شد. همچنین این ویروس می‌تواند در دمای ۴ درجه سلسیوس به مدت ۱۰ روز در خون زنده بماند.
در محیط اسیدی مانند اسید استیک ۲٪ یا محیط اسیدی ناشی از جمود نعشی، ویروس از بین می‌رود. این ویروس نسبت به محلول‌های ضدعفونی‌کننده نظیر سدیم هیپوکلریت ۱٪، گلوتارآلدئید ۲٪ و ترکیبات فنولی با غلظت ۳ تا ۵ درصد حساس است.
اگرچه مواد شوینده‌ای مانند صابون ویروس را به‌طور کامل از بین نمی‌برند، اما تا حدی موجب غیرفعال شدن آن می‌شوند. اسیدی شدن بدن دام، چند ساعت پس از ذبح، باعث نابودی ویروس خواهد شد. در کشتارگاه‌های صنعتی، لاشه دام به مدت ۲۴ ساعت در دمای ۰ تا ۴ درجه سلسیوس نگهداری می‌شود تا ویروس از بین برود.
ویروس تب خونریزی‌دهنده کریمه-کنگو به طور عمده در طبیعت از طریق کنه‌های سخت، به‌ویژه گونه هیالوما، منتقل می‌شود؛ هرچند سایر گونه‌های کنه نیز ممکن است در انتقال آن نقش داشته باشند. این ویروس قادر است به روش انتقال از طریق تخم (Transovarial Transmission) و بقای ویروس در مراحل مختلف رشد کنه (Transstadial Survival) انتقال یابد.
مهم‌ترین روش آلودگی کنه هیالوما، خونخواری از مهره‌داران کوچک در مراحل نابالغی آن است. یک‌بار آلودگی برای این کنه کافی است تا در تمام طول دوره زندگی خود آلوده باقی بماند. کنه بالغ می‌تواند ویروس را به مهره‌داران بزرگ‌تر، مانند دام‌ها، منتقل کند. در مناطق وسیعی از جهان، ویروس یا پادتن آن در بدن کنه هیالوما شناسایی شده است. در انسان، عفونت ممکن است از طریق گزش کنه آلوده یا له شدن آن بر روی پوست نیز ایجاد شود.
منبع: دستورالعمل مراقبت از بیماری تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو؛ معاونت درمان مرکز قلب و عروق شهید رجایی
