علائم بالینی بیماری تب کریمه-کنگو

علائم این بیماری در چهار مرحله بروز می‌کند:

۱. دوره کمون 

مدت این دوره به نحوه ورود ویروس بستگی دارد: پس از گزش کنه: ۱ تا ۳ روز (حداکثر ۹ روز) پس از تماس با خون یا بافت آلوده: ۵ تا ۶ روز (حداکثر ۱۳ روز) 

۲. مرحله پیش از خونریزی 

مدت‌زمان: ۱ تا ۷ روز (میانگین ۳ روز) علائم: تب ناگهانی، سردرد، لرز، درد عضله (مخصوصاً پشت و پا)، سفتی گردن، حساسیت به نور، تهوع، استفراغ، گلودرد، قرمزی چشم، اسهال، بی‌اشتهایی. نشانه‌های بالینی: تورم و قرمزی صورت، التهاب حلق، ضایعات نقطه‌ای در دهان. در آزمایش‌ها: کاهش پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی) و گلبول سفید (لکوپنی)، افت فشار خون و کندی ضربان قلب. 

۳٫ مرحله خونریزی‌دهنده 

شروع از روز ۳ تا ۵، به‌مدت ۱ تا ۱۰ روز (میانگین ۴ روز). علائم: خون‌ریزی‌های زیرپوستی (پتشی)، از مخاط‌ها، محل‌های تزریق، ملنا، خون‌ادراری، خون‌دماغ، خلط خونی، خونریزی چشم و رحم. سینه‌پهلو خونریزی‌دهنده در ۱۰٪ از موارد، درگیری کبد (هپاتیت ایکتریک)، بزرگی طحال و افزایش آنزیم‌های کبدی در یک‌سوم بیماران. مرگ ممکن است به‌دلیل خونریزی شدید، مغزی، کم‌آبی یا خیز ریوی باشد. 

۴٫ دوره نقاهت 

از روز دهم آغاز می‌شود. بهبود تدریجی، ترخیص در هفته سوم تا ششم. ویژگی‌ها: ضعف طولانی‌مدت، ریزش مو (با رشد مجدد)، بهبودی اغلب بدون عارضه. در مواردی التهاب عصبی طولانی‌مدت گزارش شده است.

روش تشخیص بیماری تب کریمه-کنگو 

در هفته اول بیماری، یعنی در مرحله‌ی تب، می‌توان ویروس را با گرفتن نمونه‌ی خون شناسایی و جدا کرد. همچنین از بافت‌هایی مثل کبد، طحال، کلیه و غدد لنفاوی هم می‌توان ویروس را استخراج کرد. 

این ویروس را می‌توان در محیط‌های کشت سلولی که از بافت کلیه‌ی میمون تهیه شده‌اند رشد داد. علاوه بر این، با استفاده از آزمایش واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) و آنزیم رونوشت‌بردار معکوس می‌توان اثرات ویروس را تشخیص داد. 

برای بررسی پادتن‌ها (آنتی‌بادی‌ها) در خون نیز می‌توان از روش‌هایی مثل ایمونوفلورسانس، تست الایزا، تست خنثی‌سازی، فیکساسیون کمپلمان و تست ثبوت مکمل استفاده کرد. پادتن IgM معمولاً بعد از ۶ روز در خون ظاهر می‌شود و تا ۴ ماه باقی می‌ماند؛ در حالی‌که پادتن IgG تا حدود ۵ سال قابل شناسایی است. 

در موارد شدید و مرگ‌آور بیماری، معمولاً در روزهای ابتدایی هیچ پادتنی در خون وجود ندارد. بنابراین در این موارد، تشخیص باید با جداسازی ویروس از نمونه‌های خون یا بافت، یا شناسایی پادگن ویروس با روش‌هایی مانند ایمونوفلورسانس، الایزا یا PCR انجام شود. 

همچنین با اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی SGOT و SGPT می‌توان متوجه درگیری کبد شد. معمولاً در بیماران مبتلا، مقدار SGOT بیشتر از SGPT است.

منبع: دستورالعمل مراقبت از بیماری تب کریمه-کنگو؛ مرکز قلب و عروق شهید رجایی