مقدمه
جنون گاوی یا BSE (مخفف Bovine Spongiform Encephalopathy) یک بیماری کشنده و غیرقابل درمان در گاوها است که به عنوان یکی از مهم‌ترین بیماری‌های زئونوز (مشترک بین انسان و دام) شناخته می‌شود. این بیماری به دلیل احتمال انتقال به انسان، نگرانی‌های جدی در سطح بهداشت عمومی ایجاد کرده و همواره در اولویت‌های نظارتی سازمان‌های دامپزشکی و بهداشتی قرار دارد.
در این مقاله از وب‌سایت شرکت طیب گوشت پارسا نوین، ضمن بررسی علمی بیماری جنون گاوی، به نقش کشتارگاه‌های صنعتی و فرآیندهای کنترلی در پیشگیری از این بیماری پرداخته‌ایم.
عامل بیماری جنون گاوی چیست؟
عامل اصلی بیماری جنون گاوی، نوعی پروتئین غیرطبیعی به نام پریون (Prion) است. پریون‌ها برخلاف ویروس‌ها یا باکتری‌ها، فاقد DNA یا RNA هستند، اما ساختار ناقص آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های زنجیره‌ای در بافت مغز شود و بافت عصبی را به‌تدریج تخریب کند. این تخریب در نهایت منجر به تغییرات اسفنج‌مانند در مغز دام می‌شود.
نحوه انتقال بیماری در گاوها
اصلی‌ترین راه انتقال جنون گاوی در دام‌ها، تغذیه با خوراک آلوده به بافت‌های عصبی دام‌های مبتلا بوده است. در دهه‌های گذشته، استفاده از پودر گوشت یا استخوان به عنوان منبع پروتئینی در جیره نشخوارکنندگان متداول بود که موجب گسترش BSE در برخی کشورها شد.
با درک این مسئله، سازمان‌های دامپزشکی و نظارتی در کشورهای مختلف، از جمله ایران، استفاده از این نوع خوراک را برای دام‌های نشخوارکننده به‌طور کامل ممنوع کرده‌اند.
علائم بیماری جنون گاوی در دام‌ها
گاوهای مبتلا به BSE ممکن است علائم زیر را بروز دهند:
تغییرات رفتاری (پرخاشگری یا ترس غیرعادی)
عدم تعادل در حرکت و لرزش عضلات
کاهش اشتها و افت وزن
افت شیر
مرگ در مدت کوتاه
انتقال جنون گاوی به انسان
یکی از مهم‌ترین ابعاد این بیماری، قابلیت انتقال به انسان است. در صورتی که انسان از گوشت یا فرآورده‌هایی استفاده کند که حاوی بافت‌های عصبی آلوده باشد، ممکن است به نوعی بیماری مشابه به نام کروتزفلد-یاکوب متغیر (vCJD) مبتلا شود.
بیماری vCJD نادر، اما کشنده است و علائم آن شامل زوال عقلی، ناهنجاری‌های حرکتی، و مرگ طی چند ماه می‌باشد.
نقش کشتارگاه‌های صنعتی در پیشگیری از BSE
کشتارگاه‌های صنعتی مدرن مانند کشتارگاه طیب گوشت پارسا نوین، نقش اساسی در پیشگیری از بیماری‌های زئونوز دارند. برخی از اقدامات مؤثر شامل موارد زیر است:
حذف بافت‌های پرخطر مانند مغز، نخاع و سایر بافت‌های عصبی از زنجیره گوشت
ردیابی و ثبت اطلاعات دام از مزرعه تا کشتارگاه
رعایت دستورالعمل‌های سازمان دامپزشکی درباره تغذیه دام و شرایط نگهداری
نظارت و بازرسی مستمر توسط دامپزشکان رسمی در محل کشتارگاه
در کشتارگاه طیب گوشت، لاشه‌های دام تحت نظارت دقیق بهداشتی قرار می‌گیرند و تمامی اقدامات لازم برای جلوگیری از ورود هرگونه آلودگی پریونی به چرخه مصرف انسان اجرا می‌شود.
جمع‌بندی
بیماری جنون گاوی به عنوان یک تهدید مشترک برای سلامت دام و انسان شناخته می‌شود. با وجود خطرات آن، پیشگیری از BSE کاملاً ممکن است، به شرط آن‌که زنجیره تولید گوشت به صورت علمی، نظارت‌شده و مطابق با استانداردهای بهداشتی اداره شود.
شرکت طیب گوشت پارسا نوین با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن، پرسنل آموزش‌دیده و سیستم‌های ردیابی هوشمند، سلامت گوشت تولیدی را تضمین می‌کند و گامی مهم در ارتقای امنیت غذایی کشور برداشته است.
منبع: پرتال سازمان دامپزشکی کشور
